Sindarin dilinde Hithaeglir olarak bilinir.
Coğrafi Bilgisi
Bu dağlar Orta Dünya'nın en büyük sıra dağları olarak adlandırılır.Kuzey ve Güney'den olan uzaklığının 700 veya 800 km olduğu bilinir.Toprakların bir bölümü Eriador(Batı Tarafı)'a bir bölümü de Rhovanion(Doğu Tarafı)'a doğru uzanmaktadır.Cücelerin yeraltı şehri olarak bilinen ve en büyüğü olan Khazad-Dum(Moria)Dumanları Dağların eteklerinde bulunuyordu.
Büyücü Kral'ın diyarıda bu Dumanlı Dağlar'ın Kuzey tepesinde bulunuyordu.Yaklaşık olarak 3. Çağın 1300'lü yıllarından 1975 yılına kadar Büyücü Kral Angmar dağlarında yaşamını sürdürdü.
Dumanlı dağların Kuzey kısmında kalan önemli bir zirve vardı,Gundabad.Cüce ırkının 7 babasının en yüce ve en büyüğü olan Durin'in,kadim zamanlarda bu dağın yani Gundabag'da gözlerini açtığı söylenir.Dumanlı dağların kuzey kesimlerinin doğuya uzanan taraflarında Büyük Çıkıntı adlı bir yer bulunur ve bu yerdede Yüzük savaşında rolünü fazlasıyla oynayan kartallar ikamet eder.
Dumanları Dağların iç kısımlarında ve güneyinde 3 adet dağ bulunmaktaydı.Bu dağlar Kızılboynuz,Gümüşçatal ve Bulutlubaş'dır. Khazad-dum'un o görkemli ve büyük salonları,tünelleri ve odaları bu dağlar içinde oyulmuştur.
Kitapta ve filmde okuyanların ve izliyenlerin ilgisini çeken küçük bi yer olan Sonsuz Merdivenler.Gümüşçatal'ın içinden bu Sonsuz Merdivenler sayesinde Durin'in kulesine çıkmak mümkündür.Her ne kadar bu Sonsuz Merdivenler'in efsane olduğu söylensede Gandalf Yüzük Kardeşliği olan Gimli'ye Balrog ile savaşırken buralardan geçtiğini açıkca ifade etmektedir.Moria Dağlarının doğu tarafına bakan kısımlarında Gölgelidere Vadisi olarak adlandırılan yer ve onun içinde Aynagöl yer almaktadır.
Dumanlı Dağların güney ucunda Son Zirve ve Methedras bulunuyordu.Methedras'ın ilerisinde ise Dol Baran olarak adlandırılan yerde son bulan yamaçlar mevcuttu.Gel gelelim İsengard'da Dumanlı Dağların Güney ucuna kurulmuştu.Fangorn Ormanı'da bu mevkinin doğusunda yer almaktaydı.Methedras adlı yerde hatırladığınız gibi ağaçların canlanmasına ve yeşermesine sebep olan canlandırıcı Ent Suyu bulunmaktaydı.
Dumanlı Dağların kaynaklarıda vardı.Dumanlı dağların kuzey taraflarında Uzunkaynak başlardı.Doğu yönüne akanlar ise Ferah Nehir,Nimrodel Nehri,Tezşelale nehirleriydi.
Bu Dağların batı yönüne akan kısımları ise Glanduin,Buzlupınar ve Bruinen idi.Moria'nın Batı kapısından başlıyarak Glanduin ile birleştiği söylenir.İsen Nehride Dumanlı Dağlar'ın Güneyinde başlayıp batıya doğru gider ve Rohan Geçidin'den geçer.
Caradhras geçidi.Bu geçitler dar ve tehlikelidir.En uzun Moria dağı olarak kabul görür.Ortak lisandaki ismi ise Kızılboynuz'dur.Bu dağ hakkında cücelerin bir inanışı olarak 2 ayaklı hiçbir canlıyı sevmediği söylenir.Yüzük Kardeşliğide bu dağlardan geçmeye çalışıp dağın azizliğine uğrayarak Moria'ya gider.Legolas yamaçlardan inerken sadece onların bulunduğu bölgeye kar yağdığını belirtmiştir.Belkide dağ gerçekten kin besliyodur.
Bu dağları Melkor'un oluşturduğu söylenir demiştik.Peki Melkor ne için oluşturdu bu dağları ?
Melkor bu dağları Vala'nın Orta Dünyada rahatça hareket etmesini engellemek için oluşturmuştur.İlk oluştuğu sırada bu dağların fazla ürkütücü olduğu söylenir.
Büyük yolculuk sırasında da Ölümsüz Topraklara ilerliyen elfler bu dağlar ile karşılaşır.Bazısı bu dağları aşar ve ilerler bazısı ise bu ürkütücü dağlardan çekinerek Kuyutorman ve Lothlorien'e yerleşir.Sonralarında bu elflere Orman Elfleri dendi.
Khazad-dum'a geri dönücek olursak bilindiği gibi Durin tarafından kuruldu.Dumanlı Dağların altında bulunan Khazad-dum Orta Dünyada değerli metal Mithril'in çıktığı tek yerdi.Cüceler bu sayede zenginleştiler fakat bitmiyen istekleri ve arzuları sonucunda istemeden Öfke Savaşında sağ kalıp Khazad-dum'un derinlerine yerleşen Kadim bir iblis olan Balrog'u uyandırdılar.Bu olay Durin'in felaketi olarak adlandırılmıştır.Bu durumdan dolayı Khazad-dum terk edildi ve değerli metal Mithril'in üretimi durdu.Bunun sonucunda kalan Mithril'ler paha biçilemez bir hale geldi.Boş kalan Khazad-dum'u goblinler ve diğer yaratıklar yerleşim yeri olarak kullandı.
Dumanlı Dağlar tek yüzüğe bir süre ev sahipliğide yapmıştır.Gollum Dumanlı Dağların altında yüksek geçit yakınlarında bir mağaraya yerleşmiş ve yeraltı gölünde 500 yıl boyunca yüzüğü saklamıştır.
Ayrıca belli bir zaman kötü varlıklar ve orklar dumanlı dağları yuva edip buralı tehlikeli bir hale sokmuştur.
Sauron tehdidi Orta Dünya'dan temizlenince,Aragorn dağlarda yaşamını sürdüren bu orkları temizletmiş ve Dumanlı Dağları eski haline getirmiştir.Daha sonrasında Dumanlı Dağların altında unutulan Khazad-dum tekraralınmış ve değerli metal Mithril'in üretimine tekrardan başlanmıştır.